przyszła sama

* * *

1. (= opuszczony) alone; sam jeden all alone; całkiem sam all alone, all by o.s.; robić coś samemu do sth o.s., do sth on one's own; iść samemu go alone; ( na imprezę) stag it, come l. go stag; zostać z kimś sam na sam get sb to o.s.; samemu podjąć decyzję decide for o.s.; chcę zostać sama I want to be alone; byłem sam w domu I was alone at home; zostaliśmy sami we were left alone.

2. (= akurat) just; w sam raz just fine l. right; to mi wystarczy w sam raz it'll be just fine; w samą porę just in time, (just) about time; ( jako komentarz) just in time!, perfect timing!; (zwł. sarkastyczny) about time!

3. ( przestrzeń) right, very; sam środek the dead center; w samym środku right in the middle; u samej góry at the very top; do samego dna to the very bottom; nad samym brzegiem rzeki at the very bank of the river; stanął pod samymi drzwiami he stood right at the doorsteps.

4. ( czas) just; do samej nocy till late in the evening; od samego rana first thing in the morning.

5. (= wyłącznie) nothing but; same kłopoty nothing but trouble; dostawać same złe stopnie get nothing but bad marks; mówić same kłamstwa/samą prawdę speak nothing but lies/the truth; podać same tylko najważniejsze fakty give nothing but the essentials.

6. ( wyjątkowość) myself (yourself etc.); mszę odprawiał sam biskup the mass was celebrated by the bishop himself.

7. ( przyczyna) mere, very; na samą myśl o tym przechodzi mnie dreszcz the very thought of it makes me shiver; od samego zapachu robi mi się niedobrze the mere smell makes me sick; wystarczy sam jej widok the mere l. very sight of her is enough.

8. (= nawet) myself (yourself etc.); zaśpiewał to tak, że nawet sam mistrz lepiej by nie mógł he sang better than the master himself.

9. ( wzmocnienie) myself (yourself etc.); sam z siebie without being asked; samo przez się by itself; to się rozumie samo przez się it goes without saying, this is obvious by itself; cel sam w sobie an end in itself; od samego początku from the very beginning; sam widzisz there you go; sam tak powiedział he said so himself; sam sobie jestem winien I can only blame myself; zobacz sam see for yourself; być pozostawionym samemu sobie be left high and dry, be left stranded; być sobie samemu panem be one's own master; dawać sobie samemu radę fend for o.s.; doświadczyć czegoś samemu experience sth at first hand; rumienić się/drżeć na samą myśl o czymś blush/tremble at the mere thought of sth; cyfry mówią same za siebie the figures speak for themselves; przychodzi mu to samo z siebie it comes natural to him; sama uroczystość zaczyna się o 9 the actual ceremony starts at 9 a.m.; tym razem przeszedłeś samego siebie you excelled l. surpassed yourself this time; zostawmy go samemu sobie let's leave him alone; kochaj mnie dla mnie samej love me for who I am.

10. (= właśnie ten) the (this, that) very, same, identical; taki sam the same, identical; taki sam co do joty mirror reflection; jeden i ten sam one and the same; tak samo jak... just as...; tak samo jak wczoraj just as yesterday; tyle samo the same amount; tym samym thus, thereby; w ten sam sposób (zareagować, odpowiedzieć) in the same way, by the same token; kubek w kubek taki sam (jak) the spitting image (of); prawie taki sam jak... much the same as...; to jedna i ta sama osoba they're one and the same person; byłem chory i ona tak samo I was ill and so was she; jesteśmy w tym samym wieku we're of the same age; mam taką samą koszulkę I have an identical T-shirt; przyjedziemy tego samego dnia we'll arrive on the same day; to ten sam mężczyzna, który ci się ukłonił it's the same man who said hello to you; to to samo miejsce, w którym byliśmy w zeszłym roku it's the same place we visited last year; wracać tą samą drogą retrace one's steps; kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada it's a case of the biter bit.

( sklep) supermarket, self-service store.

sam [sam] <sama, samo> pron

dem dekl wie adj

1) ( samodzielnie)

\sam to zrobiłem ich habe es selbst gemacht

ołówek \sam się złamał der Bleistift ist von alleine gebrochen

2) ( samotny)

przyszła \sama sie kam alleine

był tam \sam jeden er war dort ganz alleine

nie zostawiaj go \samego lass ihn nicht alleine

być \sam na \sam z kimś mit jdm unter vier Augen sein

3) ( podkreślenie czasu, miejsca)

na \samej górze ganz oben

do \samego końca ganz bis zum Schluss [ lub Ende]

w \samą porę gerade rechtzeitig

w \sam raz [dla mnie] gerade richtig [ lub passend] [für mich], wie [für mich] geschaffen

4) ( bez dodatków)

\same kłopoty lauter Sorgen, nichts als Sorgen

\same oryginalne obrazy ausschließlich [ lub nur] Originalbilder

5) ( wystarczająca przyczyna)

na \samą myśl o tym robi mi się niedobrze schon allein bei dem Gedanken [ lub bei dem bloßen Gedanken] daran wird es mir schlecht

6) ( podkreślenie ważności)

\sam prezydent go mianował der Präsident selbst hat ihn ernannt, kein Geringerer als der Präsident hat ihn ernannt

w rzeczy \samej in der Tat

7) ( w połączeniach z sobie, siebie, się)

\sam sobie jesteś winien du bist selbst [ lub selber ( fam)] schuld

\sam z siebie [mi zaproponował] von sich aus [hat er mir es angeboten]

\sama sobie zaprzeczasz du widersprichst dir selbst

to się rozumie \samo przez się es versteht sich von selbst

przechodzić \samego siebie sich +akk selbst übertreffen

zostawić kogoś \samemu sobie jdn sich +dat selbst überlassen

8) ( w połączeniach z ten, taki)

taki \sam genauso

ten \sam derselbe

w tym \samym czasie/miejscu zu derselben Zeit/an demselben Ort

tym \samym also